KIEDY NASTĄPIŁ POCZĄTEK ŚWIATA?

KIEDY NASTĄPIŁ POCZĄTEK ŚWIATA?

Jeden z najstarszych zapisów o początku świata znajduje się w Biblii. Już na pierwszych stronach Księgi Rodzaju widnieją dwa opisy stworzenia świata. Pierwszy jest teologicznym i abstrakcyjnym opowiadaniem. Drugi stanowi obraz i konkret. Ale w żadnym z nich nie ma mowy o jakimś (chociażby przybliżonym) czasie powstania ziemi. Czytamy tylko: „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię” (Rdz 1, 1). O jaki początek chodzi? Czy możemy mówić w tym wypadku o jakiejś konkretnej dacie. Otóż musimy przyjąć pewne zasady rozumowania.

Powyższy tekst biblijny nie powinien być rozpatrywany w kategoriach nauk geograficznych. Autor pisał ów tekst pod Bożym natchnieniem i miał na celu ukazać prawdę zbawczą, czyli ukazać człowiekowi, że Bóg go kocha, dla niego stworzył świat i pragnie, aby człowiek oddawał Mu cześć. Tradycja żydowska podaje różne daty powstawania ksiąg świętych. Można powiedzieć, że pierwsze księgi pisane były za czasów Mojżesza aż do V w. przed Chrystusem. Tak więc księgi te powstawały przez wiele lat. Nie można więc na podstawie słów z Biblii jednoznacznie określić daty powstania świata. Jest to raczej problem do interpretacji teologicznej.

Wobec tego jak powinniśmy czytać opowieść o początkach świata? Jedni są zdania, że nie ma się w ogóle czym zajmować, bo to wszystko tylko nader prymitywne wyobrażenia, nie mające nic wspólnego z nauką i naukową prawdą. Inni – ci, dla których Biblia jest Księgą Świętą – próbują często, na wszelki możliwy i niemożliwy sposób, dowieść, że „Biblia ma rację”, zadając gwałt albo Biblii, albo nauce. Inni jeszcze dochodzą do wniosku, że lepiej nie czytać i nie myśleć. Wszystkie te postawy są z gruntu błędne.

Jeśli szukamy w pierwszych rozdziałach Biblii naukowego wykładu o stopniowym kształtowaniu się naszej planety i powstawaniu na niej życia, to go tam nie znajdziemy. Nie dlatego, że ich autorzy byli „prymitywni”. Należeli oni niewątpliwie do elity umysłowej swojej epoki, choć – oczywiście – ich obraz świata różnił się zasadniczo od naszego. Nie w tym wszakże rzecz: ich po prostu co innego interesowało.

Nas interesuje natomiast, kiedy nastąpił początek świata, czyli kiedy powstały: ziemia, słońce, planety, gwiazdy i to wszystko, co nas otacza. Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba zajrzeć do takich nauk, jak kosmologia, antropologia, geologia, astrofizyka, chemia, fizyka. Nauki te bowiem pozwalają odczytać rzeczywiste dane o pochodzeniu: człowieka, zwierząt, planet. Im bardziej dokładne są obliczenia, tym coraz bardziej w sposób naukowy udowadniamy, że rodzaj ludzki ma więcej lat, niż przypuszczano na podstawie danych sprzed około 50 lat, a gwiazd czy też układów słonecznych jest tyle, że umysł ludzki nie jest w stanie tego pojąć. Wdzierając się w tajemnice, z którymi mierzyły się wcześniej: filozofia, metafizyka i wiara, zuchwali poszukiwacze znaleźli się o krok od odpowiedzi na fundamentalne pytania o pochodzenie, rozmiary i przeznaczenie wszechświata, charakter jego zawartości, występowanie innych, przy

pominających ziemię światów, a także możliwości istnienia pokrewnych nam świadomości. Dla przykładu, naukowcy zbadali Drogę Mleczną, naszą Galaktyka, którą widzimy gołym okiem. Okazuje się, że jest ona układem paruset miliardów gwiazd. Wokół jej centrum krążą wszystkie ciała, tak samo jak planety wokół Słońca. Różnica polega na rozmiarach i jest niesamowita, i trudna do wyobrażenia. Otóż światło potrzebuje 100 tysięcy lat, aby przebyć drogę z jednego krańca Galaktyki na drugi. Jeżeli pomnożymy te 100 000 lat przez wartość szybkości światła (299 792 458 m/s), to otrzymujemy zawrotną liczbę ok. 30 000 000 000 km! Współczesna eksploracja kosmosu odbywa się dziś w atmosferze technologicznej próby sił.

Kiedy więc powstał ten cudowny wszechświat? Czy nauka jest w stanie określić jego początek? Słynny kosmiczny teleskop Hubble’a (został umieszczony na orbicie przez NASA w roku 1990) dostarczył nowych dowodów, które zbliżają naukowców do ustalenia prawdziwego wieku wszechświata. Otóż są różne hipotezy na temat powstania świata. Albert Einstein, opierając się wyłącznie na matematyce i intuicji, podał zasadnicze elementy tego zjawiska, które potem nazwano Wielkim Wybuchem. Rosyjski matematyk i meteorolog, Aleksander Friedmann, zaproponował model rozszerzającego się wszechświata. Podobnie stwierdził Edwin Powell Hubble, potwierdzając model kosmicznej ewolucji. Kosmolodzy na podstawie różnych hipotez co do stworzenia świata, określają wiek. Siedząc ekspansje wstecz, tak jak przy wstecznym przewijaniu taśmy wideo, próbują określić: wiek, kształt i skalę wszechświata. Nikt jeszcze nie wie, jak albo kiedy zaczęły się formować we wszechświecie pierwsze gwiazdy i galaktyki. Niektórzy naukowcy snuli fantazje na temat krętych dróg przebywanych przez pojedynczy atom węgla. Wyrzucony w śmiertelnych bólach przez eksplodującą gwiazdę, dryfujący przez miliardy lat w mię-dzygalaktycznej przestrzeni, lądujący na gazowej tarczy, która w końcu uformowała Ziemię, przekształcony chemicznie i wreszcie włączony w łańcuch życia – mógł być częścią komórki nerwowej kierującej ludzką ręką, opisującą to wszystko.

Istnieją różne modele wszechświata, którymi posługują się naukowcy, aby badać jego losy. Trzy najważniejsze z nich to: wszechświat zamknięty, płaski i otwarty. Jest jeszcze hipoteza samostworzenia wszechświata. Według naukowych hipotez, wszechświat liczy sobie od 11 do 15 miliardów lat. Najbardziej prawdopodobny jest wiek 12 miliardów lat. Jest to teoria zespołu kierowanego przez Wendy Freedmanna.

Powyższe teorie są wciąż otwarte. Dzięki potężnym teleskopom rodzą się nowe hipotezy, poparte wynikami badań. Natomiast pytania, które zaczynają się od słowa „dlaczego”, naukowcy pozostawili duchownym i poetom.

Polecam lekturę listopadowego wydania „National Geographic” (wyd. poi., nr 2/1999). Znajduje się tam interesujący artykuł Kathy Sawyer pt. Ziemskie wrota wszechświata oraz ciekawe fotografie Joe McNally. Stamtąd też zaczerpnąłem hipotezy i dane naukowe. Natomiast tych, którzy interesują się odpowiedzią na pytanie, dlaczego tak się stało, zachęcam do studiowania kosmologii.

Comments are closed.